ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ- Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων

Δείτε ΕΔΩ τις διαφάνειες της ενότητας, όπως αυτή διδάχτηκε στην τάξη.

Η μεταβατική εποχή: Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων

α) Ορισμός, πρωτεργάτες και παράγοντες της εικονομαχίας.

Εικονομαχία  ονομάζεται η διαμάχη για τη λατρεία των εικόνων που συγκλόνισε το Βυζάντιο από τις αρχές του 8^ου έως τα μέσα του 9^ου αιώνα.

Πρωτεργάτες εικονομάχοι αυτοκράτορες ήταν ο Λέων Γ’ (714-741) και ο Κωνσταντίνος Ε’ (741-775). Επηρεάστηκαν από τις ανεικονικές αντιλήψεις των ιουδαίων και μουσουλμάνων.

Στην απαγόρευση των εικόνων οδήγησαν λόγοι:

- στρατιωτικοί (ανάγκη αντιμετώπισης των Αράβων)

- εσωτερικοί (περιορισμός δύναμης των μοναχών)

- ιδεολογικοί – θρησκευτικοί (δεισιδαιμονίες- υπερβολές- νίκες εχθρών =οργή Θεού)

β) Φάσεις της εικονομαχίας

A’ φάση: 726-787.

- Απομάκρυνση εικόνας Χριστού από τη Χαλκή Πύλη

- Αυτοκρατορικό διάταγμα  απαγορεύει τη λατρεία των εικόνων (730)

- Τιμωρούνται οι εικονόφιλοι (δηλαδή οι οπαδοί των εικόνων) με εξορίες, φυλακίσεις και δημεύσεις περιουσιών).

- Καταστροφή μονών-προπυργίων εικονολατρίας και διώξεις μοναχών.

- Τις απόψεις των εικονολατρών υπερασπίστηκε ο μεγάλος θεολόγος Ιωάννης Δαμασκηνός.

- Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος (787)- Ειρήνη Αθηναία- Αποκατάσταση εικόνων στις οποίες απονέμεται μόνο τιμητική προσκύνηση

Β’ φάση: 815-843:

- Μικρότερη σε ένταση

- Αρχίζει με το Λέοντα Ε’ τον Αρμένιο
- Τελειώνει με την οριστική αναστήλωση των εικόνων (Σύνοδος του 843) - Θεοδώρα

γ) Σημασία της ήττας των εικονοκλαστών.

♦ Η ελληνική πνευματική παράδοση που απέδιδε τη θεία μορφή νίκησε τη μουσουλμανική και ιουδαϊκή  ανεικονική παράδοση.

♦ Οι θρησκευτικές διαμάχες τερματίστηκαν

♦ Άρχισε γόνιμη συνεργασία Κράτους-Εκκλησίας

♦ Η Εκκλησία αφοσιώθηκε στο ιεραποστολικό έργο της

♦ Αρχίζει η ακμή των μοναστηριών

♦ Περιορίστηκαν οι υπερβολές στη λατρεία

δ) Συνέπειες της Εικονομαχίας

♦ Ο λαός διχάστηκε

♦ Η Εκκλησία της Ρώμης βρήκε ευκαιρία να στραφεί προς τους Φράγκους ηγεμόνες κι έτσι χάθηκε για το Βυζάντιο

♦ Καταστράφηκαν έργα τέχνης και εικόνες μεγάλης καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας

♦ Περιορίστηκε η ενασχόληση με τα γράμματα

♦ Καταστράφηκαν τα κείμενα των εικονομάχων μετά το 843, έτος αναστύλωσης των εικόνων.